Kaç ülkede Bayraktar var ?

Güç, İdeoloji ve Bayraktar: Kaç Ülkede Bayraktar Var?

Bir siyaset bilimci olarak düşünün: dünyada egemenlik iddiaları, askeri teknolojinin transferi ve vatandaşın kimlik tahayyülleri birbirine nasıl dolanır? “Bayraktar kaç ülkede var?” sorusunun gerisinde sadece savunma teknolojisi yok, aynı zamanda iktidar projeksiyonu, kurumların stratejik şekillenmesi, ideolojik nüfuz ve vatandaşların “güç paylaşımı anlayışı” açısından önemli ipuçları yatıyor.

Bayraktar’ın Yaygınlığı: Rakamlar ve Tartışmalı Veriler

Bayraktar TB2 ve diğer Baykar insansız hava araçlarının kaç ülkeye satıldığı, kamuoyunda sıkça tartışılıyor. Baykar’ın resmi beyanlarına göre TB2, 34 ülkenin envanterine girmiş durumda. [1]

Bazı kaynaklar TB2 ihracatını 28 ülkeye kadar sınırlarken, daha güncel analizler 33–34 ülke düzeyinde olduğunu bildiriyor. [2]

Ayrıca Baykar’ın Akıncı modelleri için yaklaşık 10 ülkeyle anlaşma yaptığı yaygın biçimde aktarılıyor. [3]

Ancak bazı analizler ve düşünce kuruluşları, bu ihracatın sadece sözleşme boyutunda olduğunu, fiili konuşlandırmanın veya etkin operasyonel kullanımın çok daha sınırlı olabileceğini vurguluyor. [4]

Bu belirsizlik, sadece teknik sayılarla değil, siyasi yorumlarla da içiçe: bir ülke “Bayraktar’a sahip” demek, o ülkenin teknoloji bağımsızlığı, savunma kapasitesi ve stratejik tercihlerinin metalaştırılması demektir. Ve burada “varlık” kavramı üzerinde düşünmek gerek: sözleşme aşaması mı, teslim edilmiş sistemler mi, aktif kullanımdaki sistemler mi?

İktidar, Kurumlar ve İdeoloji Bağlamında Bayraktar’ın Dağılımı

İktidar projeksiyonu: Bir ülkenin Bayraktar satın alması, aslında o ülkenin savunma stratejisinde “bağımsızlık, caydırıcılık, teknoloji prestiji” vurgusu yapması demektir. Bu, dış politikada “bağımlı değil, ortak” imajı kurma niyetine karşılık gelebilir. Örneğin, bazı Afrika ülkeleri eski sömürge güçlerine bağımlılığını azaltıcı strateji olarak Bayraktar sistemlerini tercih edebilir.

Kurumların stratejisi: Askerî kurumlar, savunma sanayii ve siyasi irade arasındaki ilişki burada kritik. Baykar gibi özel şirketlerin devletle iç içe işleyişi, kamu-özel ortaklıklarının kurumlar üzerindeki ideolojik yansımalarını barındırır. Hangi kurum (ordular, istihbarat, savunma bakanlıkları) kullanacak, bakım-altyapı kim sağlayacak; bu tercihler ülkenin kurumlar hiyerarşisini şekillendirir.

İdeolojinin kodları: Bazı ülkelerde Bayraktar’a yönelim, milliyetçi söylemleri, askeri modernleşmeyi ve dış tehdit algısını pekiştiren ideolojik bir sembol haline gelir. Bu sembol, “güç odaklı dış politika, teknolojik yükselme, güvenlik odaklı vatandaş algısı” ekseninde ideolojik bir eser olarak okunabilir. Bu durumda Bayraktar, savunma aracı olmanın ötesinde, siyasal sembol haline dönüşür.

Vatandaşlık, Cinsiyet ve Güç Algısı: Erkek-Kadın Perspektiflerinin Kesiştiği Alanlar

Siyaset biliminde, güç stratejilerine vuran erkek bakışı genellikle “koruma, caydırıcılık, asimetrik üstünlük” gibi temaları öne çıkarır. Erkek stratejisi der ki: elinde Bayraktar’ın (“silah teknolojisi”) olması, devletin tehdit algısını kontrol etme imkânı sağlar, iktidar alanını genişletir.

Kadınların bakış açılarında ise, demokratik katılım, toplumsal etkileşim, şeffaflık ve sivil denetim vurgusu sıklıkla öne çıkar. Bayraktar’ın yayılmasıyla birlikte şunlar sorulur: Hangi kamusal denetim mekanizmaları mevcut? Sivil kurumlar, meclis, parlamento, demokratik medya süreçleri bu araçların kullanımını denetleyebiliyor mu? Vatandaşlık hakları, silah teknolojisiyle devletin kontrol alanlarının genişletilmesiyle nasıl sınırlandırılıyor?

Bu iki bakış birleştiğinde: bir yanda devletin stratejik güç projeksiyonu; diğer yanda vatandaşların bu projeksiyon üzerindeki demokratik denetim talepleri çarpışır. Bayraktar’ın kaç ülkede olduğuna dair bilgi, bu güç-demet ilişkisini somutlaştırıcı bir pencere sunar.

Okuyucuya Provokatif Sorularla Kapanış

– Baykar’ın resmi olarak ihracat yaptığı 34 ülke ne kadar “aktif kullanıcı”dır? Kaç tanesi sahada sistemleri etkin kullanıyor, kaç tanesi sadece kağıt üzerinde anlaşmalarla sınırlı kalıyor?

– Bayraktar’ı satın alan hükümetler, silah teknolojisiyle beraber demokratik sorumluluklarını da genişletiyor mu — yoksa tam tersine küçültüyor mu?

– Bu yayılma, “askeri hegemonya” kurma stratejisinin bir parçası mı; yoksa devletler arası savunma işbirliğinin yeni biçimi mi?

– Sonuçta vatandaş, savunma teknolojisi transferinin dış politika arenasında figüran mı, denetleyici mi?

Bayraktar kaç ülkede var? Rakam belki 34; ama esas soru şu: hangi ülkede ne tür bir iktidar ilişkisi, hangi denetim kurumlarıyla ve hangi vatandaş anlayışıyla birlikte var?

—

Sources:

[1]: https://baykartech.com/en/press/baykar-the-global-leader-in-ucav-exports-achieves-18-billion-in-exports-in-2024/?utm_source=chatgpt.com “BAYKAR Technology | BAYKAR, THE GLOBAL LEADER IN UCAV EXPORTS, ACHIEVES …”

[2]: https://www.baykartech.com/en/press/turkish-drone-maker-baykar-exports-bayraktar-tb2-to-28-countries/?utm_source=chatgpt.com “Turkish drone-maker Baykar exports Bayraktar TB2 to 28 countries”

[3]: https://internationaldefenceanalysis.com/baykar-leads-turkeys-defense-exports-in-2024/?utm_source=chatgpt.com “Baykar Leads Turkey’s Defense Exports In 2024”

[4]: https://www.institude.org/analysis/the-proliferation-of-bayraktar-tb2-drones-and-their-risks?utm_source=chatgpt.com “THE PROLIFERATION OF BAYRAKTAR TB2 DRONES AND THEIR RISKS – instituDE”